قالیشویی در مشهدقالیشویی در مشهد فرش گلیم ها عموما با نقوش شکسته (هندسی) بافته میگردند.این نقوش طولانی تر شامل لوزی، سه گوش، چهار گوش، اشکال گل، بوته، ترمه، شش گوش، انواع حیوانات اهلی و درنده و نیز بسیاری از نقوش دیگر می شود.قدیمی ترین فرش گلیم بافته شده در مصر به دست آمده.البته در کشورهایی مانند هند، چین، افغانستان، پاکستان و دیگر میهن های خاورمیانه بافت فرش گلیم صورت میگیرد . قالیشویی در مشهد
گلیم بافت ها انواع گوناگونی داراهستند که می توان به گلیمچه، مسند، خورجین، ورنی، جوال و…اشاره کرد.در مملکت ما ایران طولانی تر فرش گلیم ها در استا ن های فارس، مشهد، کردستان، یزد، اردبیل،گرگان،کرمان، بلوچستان، آذربایجان و…بافته می گردند.فرش گلیم های معدل معمولا دارای بعدها یک متر در دو متر، مسندها ۱۵۰در۱۰۰ و پادری ها در بعدها ۹۰در۶۰ میباشند.فرش گلیم های ایرانی به دو شیوه: کرباس و صوفی نیز در دارهای عمودی یا ایستاده، افقی یا زمینی بافته میشوند.
یک فرش گلیم بافته شده مشتمل بر اجزای ذیل می گردد:
گیس باف یا زنجیره بافی،کناره سفید رنگ و یا طبق ذوق خود بافنده، شیرازه، ملیله کاری، گوشه عادی، کناره یاروهمدم متن، قضیه وخود نقش.گلیم هرسین که مربوط به استان کرمانشاه می باشد از شهرت خاصی شامل است.
گلیم ورنی که مربوط به استان آذربایجان می باشد به ظاهر مانند فرش ولی فاقد پرز است که روی این گونه فرش گلیم ها نقش پر رنگ ایجاد می نمایند و امروزه در بازار گونه ماشینی آن به نام گلیم – فرش موجود است.
فرش گلیم دورو مربوط به استان اردبیل می باشد که هر دو طرفش به یک چهره است که از تنوع رنگ و نقوش زیادی شامل است.
پروسه بافت گلیم
نخستین مرحله بافت فرش گلیم چله کشی می باشد.برای این خواسته بعداز انتخاب دار در آغاز دو رشته طناب با فواصل دلخواه به موازات زیر دار دستگاه گلیم بافی بسته می گردد که در اصطلاح چله کشی با عنوان زه دار مورد به کار گیری قرار میگیرد آنگاه راز نخ پنبه ای که دارای ظرافت یا ضخامت مورد نظر بوده و پیش از اینً به صورت گلوله در آمده به منتها الیه سمت راست یا چپ ذیل دار گره زده میگردد بعد از آن گلوله نخ را از پشت اولین زه دار و از جلوی دومین زه دار عبور داده و از روی سردار به پشت می برند و از پایین دار خارج می نمایند.
بعد از چله کشی نوبت به بستن کوجی می شود که قطعه چوبی استوانه ای رخ به قطر نسبتاًً چهار سانتی متر و طولی مساوی عرض گلیم بافی می باشد.عمل زنجیر بافی در قبل از بافت فرش گلیم فیس می گیرد و به بافنده امکان می دهد تا عمل بافت با سرعت بیشتری انجام گیرد.
بعد از پایان چله کشی لازم است ترتیبی انجام گردد که چله های دوانده شده در جای خود ثابت بمانند؛ زیرا در طول بافت چرا که برای ایجاد تراکم در بافت و طولانی تر فشرده شدن پودها بر قسمت بافته شده ضربه وارد میگردد و معمولاً مبنی بر طرح، ضربات دفتین صرفا بر چندین چله وارد می آید و موجب اشکالاتی خواهد شد یکیاز طرق معمول جهت پیشگیری از بروز این گونه های این می باشد که روی چله ها کمی چسب مالیده میشود تا چله ها نتوانند حرکت کنند(dot)
نحوه بافت
ایجاد گلیم معمولاً با بافت چندین رج عادی که نزد بافندگان به گیس بافی شهرت دارد شروع می شود برای این کار حدود ۱۵ تا ۱۶ سانتیمتر از نخستینِ چله ها به منظور ریشه در نظر گرفته شده است و آنگاه کمی از فرش گلیم با نخ از نوع چله به صورت یک کدام از میان بافته میشود.
گاهی نیز بافندگان برای این قسمت از نخهای رنگی استعمال می نمایند و عمل بافت را به صورت دو تار از رو و دو تار از پایین انجام میدهند و بعد از بافت هر رج بطور عادی دو رج نیز بافت زنجیره ای به نخستینِ گلیم میافزایند و پیرو آن عمل اصلی بافت را انجام می¬دهند پس از قسمت زنجیره¬ای گلیم بافت اصلی آن انجام می پذیرد و بافنده طبق نقشه یا اثر ذهنیات خود، نخ های رنگی را که قبلاً به صورت گلوله درآمده از لابه لای تارهای گلیم عبور می دهند.
لازم است برای هر رج بافته شده دفتین زده شود طریق صحیح دفتین زدن در گلیم بافی اهمیت زیادی داراست برای این کار لازم می باشد بافنده سیرتکامل دفتین را طوری نگه دارد که فاصله آرنج تا مچ دست کاملاً افقی قرار گیرد و دفتین با حرکت مچ دست بالا و پایین برود.لازم به ذکر می باشد که تارهای فرش گلیم که معمولاً از نخ پنبه ای می باشد همیشه یه خرده بیشتراز اندازه فرش گلیم بریده میشود.